La Belle au bois dormant

Шинэ оны эхэнд тоглолт үздэг уламжлалтай болж байх шиг байна.

Өнгөрсөн долоо хоногт "Токио Балет" чуулгын "Нойрсож буй гүнж(гоо бүсгүй)" бүжгэн жүжгийг үзээд ирлээ. Нэг давхарын нэлээн урд талын суудалд сууж, анх удаа ийм ойрхоноос балет үзэв. Холоос үзвэл тайзыг ерөнхийд нь харж чаддаг ч, урдаас үзвэл бүжигчдийн хөдөлгөөн болон нүүрний хувирал нэг бүрчлэнг харах боломжтой байдаг юм байна.

Энэхүү бүжгэн жүжиг мөн л Чайковскийгийн бүтээл бөгөөд, зохиол нь Францын зохиолч Шарль Перрогийн үлгэрээс эхтэй. Бид бүхний сайн мэдэх диснейн хүүхэлдэй ч гэсэн энэ зохиолоос үүдэлтэй юм. Жүжгийн гол дүр болох Аврора гүнжийн дүрд Ёшиока Мика, Дезире хунтайжийн дүрд Гото Харүо нар, эцэст нь Карабоссын дүрд Владимир Малахов хэмээх "Берлиний Улсын Балет (Staatsballett Berlin)" чуулгын найруулагч, гоцлол бүжигчин урилгаар ирж тоглосон юм. Хэдийгээр гол дүр нь дээрх хоёр Япон бүжигчид байсан ч, Малаховыг үзэгчид хүлээж авч байгаа байдал, түүний жүжиглэлт зэрэг нь эгээтэй л Карабоссыг гол дүр болгочихсонгүй. Аливаа жүжиг, кинонд эсрэг талын дүр томоохон үүрэг гүйцэтгэдэг нь мэдээж. Гэвч энэ удаад, Карабосс хэмээх эсрэг талын дүр гэдгээсээ илүү, Малахов гэдэг бүжигчний ур чадвар нь бүхэл бүтэн 2 цаг гаруй үргэлжилсэн энэхүү балетыг амьлуулах шиг санагдсан.

Карабос(Малахов)

Японы бүжигчдийн тоглолтыг нэг ч удаа үзэж байгаагүй миний хувьд, энэ удаад нэлээн олон зүйлийг ажиглалаа. Бусад спорт, урлаг дээр нийтлэг ажиглагддаг шиг, Япон бүжигчид техникийн хувьд маш өндөр ч, урлагийн мэдрэмж, уян налархай хөдөлгөөн, нүүрний хувирал гэх мэт зүйлс дээр учир дутагдалтай санагдсан. Балет бүжиглэнэ гэдэг амаргүй зүйл, байнга нүүрний хувиралаа хянах хэцүү нь мэдээж. Гэвч байнга үүнийг яаж хийх билээ, үүний дараа юу билээ, алдчих вий хэмээх сэтгэлийн зовиурууд нь нүүрэн дээр нь байнга илрэх нь хайран. Уг зохиолдоо бүрэн орж, амьд хөгжмөө мэдэрч бүжиглэхгүй байгаа нь илт мэдэгдэж байсан нь харамсалтай. Гэтэл Малаховын үйл хөдөлгөөн, нүүрний хувирал нь тэс өөр, тухайн дүрдээ сайн орж, үзэгчдийг ч гэсэн яг л зохиол дотор нь орсон мэт болгож байсан. Аргагүй л урлагийн мэдрэмж гэдэг хичээл зүтгэлээр бус, аяндаа төлөвшдөг эд юм байна гэдгийг дахин мэдэрсэн дээ. Украйнд төрж, Москвад балетэд суралцсан түүний хувьд барууны боловсрол, урлагийн их хаалга нээлттэй байсан нь Япончуудаас ялгарах нэг том шалтгаан нь биз.

Монголын балет урлагийг бодож үзлээ. Япон болон бусад Азийн орнуудаас илүү баруунжсан манай улсын хувьд балет болон бусад сонгодог урлаг маш сайн хөгжиж чадсан. Монголд үзэж байсан бүжгэн жүжиг, дууриуд энд үзсэн тоглолтуудтай эн зэргэцэх, эсвэл илүү гардаг шиг санагдсан. Харамсалтай нь одоогийн Монгол залуучууд сонгодог урлаг сонирхох нь түгээмэл бус болж, энэ салбар руу хөрөнгө оруулалт ч багасаж байгаа юм шиг. Ийм өндөр түвшинд хөгжиж, суурь нь тавигдсан урлагаа хадгалан үлдэж, цаашид улам хөгжүүлэхгүй бол дэндүү хайран сан... Японд хүмүүс маш их хөрөнгө мөнгө заран байж сонгодог урлаг гэдэг зүйлийг мэдэрч, "элит" хэмээх давхаргад орохыг зорьдог бол Монголд хэн бүхэн хүссэн үедээ энэхүү сонгодог урлагийг мэдэрч болох. Ийм сайхан боломжийг бид алдах ёсгүй. Хэдий Монголын түүхэнд Оросуудын үлдээсэн хар толбо том ч, тэднээс үлдээсэн агуу их сонгодог урлагийг ч тодорхой хэмжээнд үнэлэх ёстой болов уу.


Нэлээн сэдвээсээ хазайх шиг боллоо. Хэрэв дээрх болон бусад балет, дуурь үзэх хүсэлтэй бол http://www.thetokyoballet.com/schedule/ болон Токиогийн Соёлын Төв -ын веб хуудас руу ороод үзээрэй. Оюутны хөнгөлөлт байдаг юм байна лээ. Нэлээн хямдардаг юм гэсэн. Би ч гэсэн үлдсэн нэг жилийнхээ хугацаанд зав л гарвал үзээд байдаг хэрэг ээ...